Andrew Carnegie sinh năm 1835 trong gia đình nhập cư Scotland có hoàn cảnh khó khăn, nhất là khi thế giới đã dần bước qua cuộc cách mạng công nghiệp lần I - cuộc cách mạng cơ khí hóa ảnh hưởng nổi bật trong ngành dệt may, luyện kim và giao thông vận tải - đã thay thế lao động dệt thủ công - công việc đang nuôi sống gia đình Carnagie.
Muốn trở thành một người ra sao, hãy hành động như thể đã là người đó.
Ở tuổi 13, để phụ giúp gia đình, Andrew phải làm các công việc từ quấn chỉ, chạy động cơ hơi nước cho đến nhân viên đưa tin. Mặc dù ông không nhận được đầy đủ sự giáo dục chính quy, nhưng Andrew luôn nỗ lực tự học và luôn phấn đấu trong công việc để tìm kiếm cơ hội chứng minh năng lực.
Ý chí phi thường cùng với lòng cao vọng của Andrew tạo nên sự chú ý. Năm 1853, Carnegie làm việc trong đội ngũ quản lý của công ty Đường sắt Pennsylvania lớn nhất nước Mỹ lúc bấy giờ. Vận chuyển hàng hải đã không còn hợp thời dưới sự phát triển vũ bão của nền kinh tế Mỹ lúc bấy giờ. Nếu như Vanderbilt là người tiên phong của ngành đường sắt, thì Tom Scott có công bành trướng ngành công nghiệp này. Những năm đầu dấn thân vào ngành đường sắt, dưới sự dẫn dắt của Scott, Carnegie có cơ hội học hỏi về sắt thép, kinh doanh, đầu tư; và nhanh chóng đặt tham vọng thâu tóm ngành đường sắt mà đế chế của Vanderbilt trước đó đã đặt nền móng.
Nếu công việc nhàm chán, hãy hoàn thành với năng lượng tốt nhất có thể; bởi khi đó, cơ hội dành cho bạn sẽ lớn hơn do sự cạnh tranh đã giảm đi.
Andrew nắm bắt cơ hội mua lại cổ phiếu của một nhân viên đường sắt với giá $600 - khoản đầu tư đầu tiên đã mang đến cho ông lợi tức gấp nhiều lần sau đó; ông mạnh dạn góp vốn vào một xí nghiệp sản xuất toa xe lửa kiểu mới có chỗ nằm (thời điểm này, xe lửa chuyên vận chuyển hàng hóa), liều lĩnh tính toán và mua 1 nông trại ở hạt Venango với giá $40,000 có mỏ dầu lửa và thu về $5,000,000 sau 3 năm. Tuy phải nghỉ học từ sớm, nhưng Carnegie sớm đã tung cánh. Ông nhạy bén nắm bắt các cơ hội kinh doanh, tích lũy nhiều kinh nghiệm và nhanh chóng nắm bắt cơ hội vàng đưa ông đến ngôi vương của ngành thép.
Tạo dựng sự nghiệp
Cuộc cách mạng công nghiệp lần hai chứng kiến quá trình điện khí hóa và xây dựng hạ tầng nhảy vọt, nước Mỹ bùng nổ đại tu cơ sở hạ tầng. Đứng trước một kỷ nguyên mới, ông nhận định thép chắc chắn là một vật liệu xây dựng tương lai được trọng dụng.
Carnegie đã có bước rẽ sự nghiệp khi chấp nhận thử thách với đề nghị đầy tham vọng của Scott: cần phải tây tiến, nhưng 4 chiếc cầu đã sập khi cố vươn mình sang bờ Tây sông Mississippi, Saint Louis!
Ở tuổi 33, Carnegie vay tiền lập công ty xây dựng cầu sắt Keystone Bridge và dồn toàn lực xây dựng cầu Eads bằng bắt qua sông Mississippi, mở đường cho hệ thống đường ray của Scott tiến thẳng từ đông sang tây. Liều lĩnh, ngạo mạn không cho phép Andrew dừng chân. Chiếc cầu được hoàn thành hiện thực hóa tham vọng của Scott, cũng là phương tiện để Carnegie xây dựng giấc mơ của mình.
Sự thành công ngoạn mục giúp danh tiếng thép Carnegie lan xa. Với sự uy tín và sản phẩm chất lượng, công việc kinh doanh của ông phất lên nhanh chóng và nhận được các hợp đồng cung cấp thép cho các công trình của chính phủ trong nhiều lĩnh vực.
Cuốn theo ngọn thủy triều đang dựng, Andrew quyết định đầu tư bài bản vào ngành thép: ông mở công ty thép Carnegie đầu tiên rộng 40.000m2 và với sản lượng 225 tấn thép/ngày và nhanh chóng phất lên thành ông trùm ngành thép trứ danh.
Những lò thép đỏ lửa của Carnegie ảnh hưởng lớn trong việc vận hành nền kinh tế lúc bấy giờ. Với công suất sản xuất khổng lồ, Andrew chủ động mua tìm kiếm những mỏ quặng sắt lớn để đảm bảo nguyên liệu đầu vào. Năm 1896, Carnegie bỏ qua hiềm khích, cùng với vua dầu mỏ John D. Rockefeller đạt thỏa thuận cho 1 thương vụ lớn, chiếm lĩnh thị trường dầu mỏ và quặng sắt.
Trong bối cảnh các ngành công nghiệp đồng loạt vươn mình, hiển nhiên xuất hiện sự đe dọa lẫn nhau. Sự phát triển vũ bão của đường sắt đã làm thế cuộc mất cân bằng: cung vượt cầu. Nhắm vào sự khan hiếm hàng hóa vận chuyển, J. D Rockerfeler áp hạ giá vận chuyển dầu hỏa. Thế cuộc sụp đổ kéo theo sự khủng hoảng suy thoái của ngành đường sắt Mỹ 1893 từng được ghi nhận.
Kinh doanh chưa bao giờ là dễ dàng. Sự suy thoái khiến Andrew mất đi khách hàng lớn nhất, và ông buộc phải tìm 1 thị trường mới. Ông nhận thấy khủng hoảng việc làm đang diễn ra và sự bùng nổ công nghiệp hóa sẽ dẫn đến xu thế tản cư đến các thành phố lớn - điều này sẽ sinh ra nhu cầu về nhà ở: thép Andrew 1 lần nữa xuất hiện khắp nước Mỹ: giúp mở rộng đất Mỹ và làm hiện đại quốc gia này.
Đế chế của Carnegie thành công phải kể đến con người. Ông thực hành các bằng cách thực hành những triết lý kinh doanh giá trị:
- Đặt trọng tâm xây dựng đội ngũ và ông chỉ biết những gì cần phải biết: Carnagie không phải chuyên gia trong ngành thép nhưng ông thu hút rất nhiều những nhân viên có chuyên môn cao làm việc cho ông.
- Cách dụng người: Carnegie để những người cộng tác với ông cùng hưởng lợi chung và rất nhiều trong số đó đã thành triệu phú, trong đó không thể không kể đến vị tổng giám đốc tập đoàn Schwab được ông bổ nhiệm khi mới 39 tuổi.
- Nỗ lực sản xuất và cải thiện để có sản phẩm thép tốt nhất và luôn giữ công xưởng sạch sẽ và minh bạch.
- Chọn thép làm mục tiêu và dồn mọi nguồn lực, chuyên tâm duy nhất vào sắt thép.
Di sản trường tồn
Năm 1901, ông bán lại đế chế thép cho vua nhà băng J.D Morgan với giá 480 triệu đô, tương đương 2.1% GDP của nước Mỹ thời kỳ đó. Một đế chế mới hình thành - sự sát nhập này hình thành U.S Steel - một trong những tập đoàn thép lớn nhất thế giới cho đến ngày nay.
Sau 1 cuộc đời sải rộng đôi cánh, Carnegie đã bước ra khỏi đám đông và dành 18 năm cuối đời tích cực hoạt động từ thiện: thành lập Nhà hát Carnegie Hall, Tổ chức giáo dục Carnegie Coporation, Quỹ Hòa Bình Quốc tế Carnegie Endowment, Thư viện Carnegie Washington, Đại học Carnegie Mellon, Bảo tàng Carnegie với mục đích cống hiến cho sự nghiệp giáo dục và phát triển xã hội. Về hậu duệ, Andrew lập gia đình muộn và chỉ 1 cô con gái duy nhất là Margaret Carnegie Miller.
Andrew Carnegie là nguồn cảm hứng, là tiền đề "cam kết cho đi" tài sản của mình để phục vụ cộng đồng, không chỉ riêng thế hệ tỷ phú đương đại như Bill Gates, Warren Buffett, Mark Zuckerberg; mà còn là nguồn cảm hứng cho chúng ta để sống 1 cuộc đời ý nghĩa.
